De meeste gerechtelijke uitspraken zijn opgebouwd volgens een bepaald stramien. Dat verschilt enigszins per rechtsgebied en er zijn ook zeker uitzonderingen, maar in hoofdlijnen kunnen de uitspraken schematisch als volgt worden weergegeven:
- Voorwerk: de instantie, datum van uitspraak, de partijnamen (al dan niet geanonimiseerd), hun rechtsvorm, hun advocaat of gemachtigde;
- Expositie: de beschrijving van de zaak, de feiten, geschillen, standpunten, de procesgang etc;
- Beoordeling: de overwegingen van de instantie omtrent de feiten, het recht en het procesverloop;
- Beslissing: de formele beslissing (het dictum);
- Legalisatie: wie heeft de uitspraak gewezen, hoe is het uitgesproken etc.;
- Bijlagen: De tekst van de bijlage als deze met de uitspraak is gepubliceerd.
Voor het overgrote deel van de uitspraken is het mogelijk om deze indeling softwarematig te herkennen, ik doe dat middels regular expressions: aan de hand van tekens, woordpatronen en formuleringen herkent de computer de verschillende onderdelen van een uitspraak.
ls die onderdelen eenmaal zijn herkend, dan kan per onderdeel nader onderzoek worden gedaan. Behandelend advocaten staan vermeld in het voorwerk, de rechters en griffier worden genoemd in de legalisatie. De expositie beschrijft de zaak in volle omvang, dus daar moet je zoeken naar specifieke onderwerpen zoals deelrechtsgebieden, relevante wetsartikelen, processuele gebeurtenissen (bijvoorbeeld door te zoeken op het woord “getuige”).
Beoordeling
Een belangrijk onderdeel is uiteraard de beoordeling. Daarin staan de overwegingen van de rechter die leiden tot de uiteindelijke beslissing. De beoordeling is niet altijd even goed te onderscheiden van de expositie, omdat in sommige uitspraken de standpunten en overwegingen per onderdeel worden behandeld. In de meeste gevallen is de beoordeling evenwel een aparte passage in de uitspraak.
Vervolgens kan je in de verschillende onderdelen weer hetzelfde doen wat ik eerder heb gedaan ten aanzien van de integrale uitspraken: verwijzingen tellen en andere meta-data van de tekst analyseren. Verschilt de emotionele connotatie van de overwegingen van de rechter ten opzichte van de gehele tekst? Welke rechter heeft welke gepubliceerde uitspraken op zijn/haar naam staan? Is de ene rechter emotioneler dan de andere? Verschilt dat
En is daar een verband te maken? Ik ga het eens bekijken en blog er dan weer eens over.