ONRECHTMATIGE CARTOON

Cartoon Hiddema1

Sommige strafrechtadvocaten zijn nogal gretig wanneer het gaat om aandacht in de media. Een cartoonist van het blad Ster heeft een cartoon gemaakt van waarin advocaat Mr X wordt afgebeeld met de tekst “Aangifte tegen louche advocaat” en de tekstballon “Ik ben geen homo”. De Voorzieningenrechter van de Rechtbank Limburg heeft rectificatie toegewezen in zijn vonnis van 31 oktober 2014, ECLI:NL:RBLIM:2014:9244.

 

De rechter overweegt dat de vrijheid van meningsuiting niet onbeperkt is. De advocaat was beticht van omkoping, wat hij heeft betwist. Er is volgens de rechter onvoldoende aanleiding om het waardeoordeel “louche” uit te spreken. Ook het advies van de advocaat aan welgestelden om een pistool te kopen om zich te beschermen ten Oost-Europese bendes, is onvoldoend voor het gebruik van het woord “louche”. De rechter concludeert dat de cartoon niet beschermd door het recht op vrijheid van meningsuiting en derhalve als onrechtmatig moet worden beschouwd.

 

Wat mij nog het meest opvalt in het vonnis is dat de rechter probeert in te vullen hoe het publiek de cartoon zal uitleggen: “In het algemeen moet een cartoon zo worden geïnterpreteerd zoals deze door een gemiddelde lezer in redelijkheid kan worden uitgelegd. Naar zijn aard zal een cartoon niet lang worden bestudeerd door een gemiddelde lezer. Een tekenaar mag dan ook niet verwachten dan een lezer zich uitgebreid gaat verdiepen in de (mogelijk) dieper betekenis daarvan. Een lezer zal de cartoon in het algemeen interpreteren op basis van een eenmalige en vluchtige kennisname. Dat een lezer wegens het ontbreken van achtergrondinformatie of een context tot een andere, maar redelijke, uitleg van de cartoon komt dan door de cartoonist bedoeld, komt in een dergelijk geval voor rekening van de cartoonist.”

 

Laten we hopen dat dit zo snel mogelijk wordt rechtgezet in hoger beroep. Kenmerk van kunst is nu juist dat die niet voor een enkele uitleg vatbaar is, maar dat je er op verschillende manieren naar kan kijken. Dat de rechter gaat bepalen hoe het publiek een cartoon moet uitleggen lijkt mij niet juist. Charlie Hebdo had dan al jaren geleden haar deuren kunnen sluiten.